Một trong những kiến thức nhà đầu tư cần có khi bắt đầu tham gia vào thị trường chứng khoán Việt Nam chính là loại lệnh chứng khoán. Có tất cả bao nhiêu lệnh chứng khoán? Các loại lệnh chứng khoán đó là gì?
Ý nghĩa và cách sử dụng của mỗi lệnh chứng khoán là khác nhau. Vì vậy, mỗi nhà đầu tư cần nắm bắt kiến thức về các loại lệnh hiện có trên thị trường, chức năng và công dụng của chúng khi giao dịch. Hiện nay, có rất nhiều loại lệnh được sử dụng trong hoạt động kinh doanh chứng khoán của Việt Nam.
Chứng khoán là gì?
Chứng khoán được hiểu chính là bằng chứng xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu đối với tài sản hoặc nguồn vốn của tổ chức phát hành.
Ngoài ra, chứng khoán được thể hiện bằng chứng chỉ, bút toán hoặc dữ liệu điện tử. Chứng khoán bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư, chứng khoán phái sinh, v.v…
Phiên giao dịch chứng khoán
Phiên giao dịch chứng khoán là giờ mà nhà đầu tư có thể mua và bán chứng khoán (tương tự như khi siêu thị hoặc cửa hàng mở hoặc đóng cửa).
Thời gian đặt lệnh giao dịch
Thời gian đặt lệnh giao dịch bắt đầu từ 9h00 đến 14h45, nghỉ trưa từ 11h30 đến 13h00. Cụ thể:
Trên sàn HOSE:
- Phiên mở cửa: 9h00 – 9h15
- Phiên liên tục buổi sáng: 9h 15 – 11h30
- Phiên liên tục chiều: 13h00 – 14h30
- Phiên đóng cửa: 14h30 – 14h45
Trên sàn HNX:
- Phiên liên tục buổi sáng: 9h00 – 11h30
- Phiên liên tục chiều: 13h00 – 14h30
- Phiên đóng cửa: 14h30 – 14h45
Trên sàn UPCOM:
- Phiên liên tục buổi sáng: 9h00 – 11h30
- Phiên liên tục chiều: 13h00 – 14h45
Các loại lệnh chứng khoán
Trước khi tham gia thị trường chứng khoán, nhà đầu tư nên nắm vững kiến thức về các loại lệnh cơ bản của chứng khoán và cách sử dụng chúng trong giao dịch. Điều này sẽ giúp nhà đầu tư hiểu rõ, đầu tư hiệu quả, không mắc sai sót khi tham gia. Các loại lệnh chứng khoán cơ bản chi tiết như sau:
Lệnh ATO/ATC
Lệnh ATO / ATC trong chứng khoán được hiểu là một trong những loại lệnh chứng khoán được dùng để giao dịch (mua hoặc bán) theo giá mở cửa . Trong thời gian khớp lệnh, lệnh ATO được ưu tiên hơn lệnh LO. Nếu cửa sổ đặt lệnh chỉ hiển thị lệnh ATO thì giai đoạn khớp lệnh định kỳ sẽ không xác định giá khớp lệnh.
Sau khi giá mở cửa được xác định, nếu lệnh ATO không được thực hiện đầy đủ, lệnh ATO lần đầu tiên được nhập vào hệ thống để xác định giá mở cửa trong giao dịch khớp lệnh thông thường sẽ tự động bị hủy.
Tương tự như lệnh ATC, nó là lệnh mua hoặc bán chứng khoán theo giá đóng cửa. Nếu chỉ có lệnh ATC trên cửa sổ đặt lệnh, thì không thể xác định được giá đóng cửa của giai đoạn khớp lệnh thông thường. Các lệnh ATC cũng tự động bị hủy trong quá trình giao dịch hoặc hoàn toàn không được thực hiện.
Lệnh giới hạn (LO)
Lệnh mua hoặc bán chứng khoán ở một mức giá xác định hoặc cao hơn. Lệnh có hiệu lực kể từ khi vào hệ thống giao dịch cho đến khi kết thúc ngày giao dịch hoặc tới khi lệnh bị hủy.
Lệnh thị trường HSX (MP)
Lệnh mua/bán chứng khoán với giá bán thấp nhất/giá mua cao nhất hiện có trên thị trường.
Khi vào hệ thống giao dịch, lệnh mua MP sẽ được thực hiện ở mức giá bán thấp nhất và lệnh bán của MP sẽ được thực hiện ở mức giá đặt mua cao nhất hiện có trên thị trường. Nếu khối lượng đặt của lệnh MP chưa được thực hiện hết, lệnh MP sẽ được coi là lệnh mua với giá bán cao hơn hoặc lệnh bán với giá đặt mua thấp hơn tiếp theo trên thị trường và tiếp tục khớp.
Nếu khối lượng đặt của lệnh MP vẫn còn tồn tại sau khi giao dịch theo các quy tắc trên và không thể giao dịch được nữa, lệnh MP sẽ được chuyển thành lệnh giới hạn mua với mức giá cao hơn giá giao dịch một đơn vị niêm yết. Một giao dịch hoặc lệnh giới hạn được bán với một đơn vị giá thấp hơn giá giao dịch cuối cùng trước đó.
Nếu giá thực hiện cuối cùng là giá cao nhất của lệnh mua MP hoặc giá khởi điểm của lệnh bán MP, lệnh thị trường sẽ được chuyển thành lệnh giới hạn mua với giá cao nhất hoặc lệnh giới hạn bán với giá thấp nhất.
Lệnh MP có giá trị trong các phiên khớp lệnh liên tục
Nếu không có lệnh giới hạn đối ứng khi lệnh vào hệ thống giao dịch, lệnh MP sẽ tự động bị hủy.
Riêng đối với các nhà đầu tư nước ngoài, sau khi lệnh mua MP khớp một phần, nếu chứng khoán hết room thì phần còn lại sẽ tự động bị hủy bỏ.
Lệnh thị trường trên HNX
Lệnh mua với giá bán thấp nhất hoặc bán với giá đặt mua cao nhất trên thị trường trong thời gian khớp lệnh liên tiếp. Có 3 loại lệnh, như sau:
- Lệnh MAK: lệnh có thể thực hiện toàn bộ hoặc một phần, các lệnh còn lại sẽ bị hủy ngay sau khi khớp lệnh.
- Lệnh MOK: Nếu không được thực hiện đầy đủ, lệnh sẽ bị hủy trên hệ thống ngay sau khi nhập.
- Lệnh MTL: một lệnh có thể được thực hiện toàn bộ hoặc một phần, và các lệnh còn lại sẽ trở thành lệnh LO.
Lệnh có điều kiện (lệnh chờ)
Là lệnh được giới hạn nhưng sẽ được giữ trong nhiều ngày cho đến khi khớp lệnh hoặc đến thời điểm khách hàng đã chọn khi đặt lệnh vẫn chưa được thực hiện.
Vào ngày giao dịch lệnh sẽ được đưa lên sàn đối với thời gian duy trì lệnh giới hạn cụ thể như sau :
Giá nằm trong khoảng giá trần/sàn
Đáp ứng được các điều kiện khác của 1 lệnh thông thường (sức mua, số lượng …)
Lệnh có thể được thực hiện khớp từng phần, phần còn lại vẫn còn hiệu lực.
Khớp lệnh ngoài giờ (PLO)
Lệnh PLO là lệnh mua hoặc bán chứng khoán theo giá đóng cửa sau khi kết thúc thời gian khớp lệnh định kỳ đóng cửa.
Lệnh PLO chỉ được nhập vào hệ thống ngoài giờ phiên giao dịch.
Nếu có lệnh đối ứng đang chờ xử lý, lệnh PLO sẽ được khớp ngay sau khi nhập vào hệ thống. Giá thực hiện là giá đóng cửa của ngày giao dịch hôm đó.
Lệnh PLO không thể được sửa đổi hoặc hủy bỏ.
Nếu không xác định được giá thực hiện khớp lệnh trong thời gian khớp lệnh liên tục và thời gian khớp lệnh định kỳ thì lệnh PLO sẽ không vào hệ thống.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn đã hiểu rõ về các loại lệnh chứng khoán để có thể tự tin hơn trong lĩnh vực đầu tư mới này. Chứng khoán là kênh đầu tư sinh lời cao nhưng đầy rủi ro, trước khi bước vào thị trường này, bạn nên trang bị thật kỹ cho mình những kiến thức cần thiết để tránh những rủi ro không đáng có.